Voor een gestructureerd en duidelijk project is een heldere fasering een must. Zo weet iedereen wie in welke projectfase wat te doen staat en waar de focus op ligt. Er zijn al meer dan genoeg onzekere factoren tenslotte. Maar hoewel het doel van faseren ordenen is, blijven maatwerk en wendbaarheid de sleutels voor een succesvolle projectrealisatie.
Binnen PMC delen we de fasering voor ieder project in principe in vieren:
Een project van begin tot eind in fasen opknippen geeft houvast. Het helpt namelijk om:
Zo draagt fasering bij aan de beheersing van een project en wordt het aanvankelijke enthousiasme niet omgezet in ongerichtheid en inefficiëntie. Laat vooral niet de hele fasering achterwege, omdat je nog niet alles kunt overzien. Draai het om: juist omdat je (nog) niet alles kunt overzien, is het van belang om te faseren! Kijk vervolgens per fase (of stap in een fase) wat mogelijk, haalbaar en verstandig is.
|
Voor ieder project, groot of klein, moet er eerst een grondige oriëntatie plaatsvinden. Alle (direct) betrokkenen wisselen daarbij hun dromen, ambities, problemen, doelen en mogelijke oplossingen uit. Zij bespreken het nut en noodzaak van het project; hoe belangrijk is het en welke prioriteit verdient het? Ook toetsen zij of het vraagstuk hoort bij de missie en visie van de organisatie en wie er verantwoordelijkheid wil nemen voor het oplossen ervan. De verkenning kan korter of langer duren, veel of weinig onderzoek vragen en met slechts een paar of met meerdere mensen plaatsvinden. Dat verschilt per project, PMC blijft immers maatwerk. |
Een projectfase afraffelen of zelfs overslaan, lijkt soms snelle winst, maar de praktijk leert dat er dan vaak later, alsnog en in veel grotere mate, onnodig en kostbaar gedoe ontstaat. Dat geldt vooral voor de initiatieffase! |
De verkenning is een open proces, waar de opdrachtgever verantwoordelijk voor is. In deze fase draait hetom een aantal vragen:
De uitkomst van bovenstaande vragen wordt vastgelegd in een (project)opdracht, het eerste beslisdocument. Hiermee eindigt de initiatieffase. Het besluit om het idee weer te laten vallen of om het in de vorm van een project of andere aanpak te gieten, wordt nu genomen. Zie ook 'projectaanpak kiezen'.
De beoogd projectleider stelt samen met het (voorlopig) projectteam vast wat het project precies inhoudt, hoe het vorm gegeven moet worden, welke activiteiten er ondernomen moeten worden en hoe er gestuurd gaat worden. Dit alles eindigt met het opstellen van het projectcontract, waarin opdrachtgever, projectteam en andere direct betrokkenen afspraken vastleggen over de inhoud, aanpak en beheersing van het project.
Het definitieve projectteam gaat aan de slag en zorgt ervoor dat het projectresultaat binnen de kaders van het projectcontract gerealiseerd wordt. Op belangrijke beslismomenten is er overleg met de opdrachtgever, die de verantwoordelijkheid heeft om de go/no go te geven en waar nodig is bij te sturen. De oplevering van het eindresultaat is de belangrijkste mijlpaal in deze fase. Dan draagt het team het project formeel over aan gebruikers en (via de) opdrachtgever. Of er wordt besloten om een opvolgend (deel)project (of programma) te starten, dat kan natuurlijk ook.
Nu nog de borging en de overdracht van het projectresultaat in en naar de lijnorganisatie(s) in het werkveld. Ook hierin is een belangrijke maar beperkte rol weggelegd voor het projectteam. Verder wordt in deze fase het project geëvalueerd en formeel afgesloten. Dit heet decharge verlenen. Het vieren van dit moment is van belang om een meestal intensieve periode goed samen te beëindigen.
Een fasering is nooit in beton gegoten en ook niet standaard; elk project kent zijn eigen ‘beste’ wijze van faseren. De kunst is om een vraagstuk tot eenvoudige, overzichtelijke proporties terug te brengen en zo toe te werken naar de resultaten. Houd het zo eenvoudig als mogelijk, maar niet eenvoudiger dan nodig. De fasering als geheel en elke fase daarbinnen hebben een eigen doel en een belangrijke (beheers)functie. De invulling elke fase is afhankelijk van de aard, complexiteit, omvang (en daarmee tevens de voorspelbaarheid) van het project en de kennis die er op dat moment is. Wij onderscheiden hierbij een aantal opties:
Eigenlijk is fasering als een spoorboekje: het helpt je bij het effectief plannen van je route naar het projectdoel. Benut fasering om de bestemming van je reis voor ogen en de betrokkenen aan boord te houden. Neem niet zomaar een afslag, tenzij je op zoek bent naar een onverwacht avontuur!
